Historia sołectwa
przyjaznyzabrzeg.pl
Wieś Zabrzeg początkami swymi sięga XIV wieku. Należała wówczas do tzw. wsi szlacheckich. Wieś powstała na terenie pierwotnego boru karczowanego przez osadników, którzy przybyli tutaj zarówno z Małopolski jak i ze Śląska.
O Zabrzegu mówi dokument z 9 listopada 1521 r. znajdujący się w "Księdze przywilejów miasta Bielska". O Zabrzegu czytamy również w przywilejach księcia cieszyńskiego Fryderyka Kazimierza z 1556r. Na jego podstawie 11 wiosek sąsiadujących z Bielskiem, w tym także Zabrzeg miały obowiązek konsumpcji piwa i wina, które dostarczało miasto Bielsko.
Zabrzeg początkowo należał do parafii w Goczałkowicach. Z chwilą objęcia w 1568 roku Księstwa Pszczyńskiego przez Karola Promnitza parafia goczałkowicka poszła śladem swojego właściciela i przyjęła luteranizm. W okresie 1568-1590 Zabrzeg, który pozostał przy katolicyzmie, w nieznanych bliżej okolicznościach przeszedł pod władzę proboszczów czechowickich. W 1782 roku wybudowano piękny barokowo-klasycystyczny murowany kościół pod wezwaniem Św. Józefa. Zabrzeg stał się samodzielną parafią 1 listopada 1785 roku. Przy kościele w 1793 roku zbudowano parterowy budynek dla potrzeb szkoły. W miarę powiększania się liczby dzieci dobudowano piętro i urządzono salę, w których realizowano program czterech klas szkoły ludowej. Nowy budynek szkolny, na gruncie Jana Wrzoła oddano do użytku w 1930 r. Szkoła ta realizowała pełny program szkoły powszechnej.
W wyniku wojny austriacko-pruskiej Górny Śląsk został zagarnięty przez królestwo pruskie. Przy Austrii pozostał Śląsk Cieszyński i Opawski. Rzeka Wisła stała się granicą pomiędzy Austrią i Prusami. Z tego faktu skorzystali mieszkańcy Zabrzega, którzy mieli okazję prowadzenia handlu z sąsiednimi bogatymi państwami. Przez granicę na Wiśle przeprawiali ludzi przewoźnicy.
W latach 1781-1790 ówczesny właściciel księstwa bielskiego Książe Franciszek Sułkowski rozparcelował wszystkie folwarki swego dominium. Folwark zabrzeski przeszedł w ręce chłopów.
Na początku drugiej połowy XIX w. nastąpił proces bogacenia się miejscowych siedlaków i chałupników. Prace przy budowie Cesarsko-Królewskiej Uprzywilejowanej Kolei Północnej cesarza Ferdynanda, a później zatrudnienie na kolei, przyniosły znaczne dochody miejscowej ludności. Odcinek kolei Bohumin - Zabrzeg -Dziedzice został uruchomiony 17 grudnia 1855 roku, zaś drugi tor linii budowano w latach 1888-1889. Na dalszym rozwoju Zabrzega zaważył rozwój przemysłu w pobliskich Dziedzicach i Czechowicach pod koniec XIX i na początku XX w. Znaczna część ludności Zabrzega znalazła zatrudnienie w powstających zakładach przemysłowych i także na kolei. W dniu 4 czerwca 1928 r. otwarto stację towarową w Czarnolesiu (obecnie Zabrzeg-Czarnolesie). Stacja ta została rozbudowana po II wojnie światowej dla potrzeb Okręgu Południowego PKP, dając zatrudnienie sporej liczbie mieszkańców wsi.
Wzrost zamożności mieszkańców oraz ruchliwość społeczna spowodowały szybki wzrost uświadomienia narodowego i podjęcia walki z dominacją niemieckiej burżuazji oraz o polski charakter naszych ziem. Ośrodkiem polskiego życia narodowego i polskiej kultury stał się zabrzeski kościół i szkoła. Z tego kręgu wywodzili się budziciele polskości i życia narodowego jak nauczyciel Józef Londzin (1836-1906), kierownik szkoły Jan Ozaist (zmarł 20.08.1923 r.), Józef Wrzoł, ks. Józef Koczy. Ks. Józef Doleżel (zm. 12.02.1893 r.), który przed przybyciem do Zabrzega pracował w Niemieckiej Lutyni, był długoletnim prezesem Czytelni Katolickiej w Zabrzegu (założonej przez Józefa Londzina w 1875r.) oraz miłośnikiem polskiego języka i kultury. Zadaniem placówki było nie tylko propagowanie czytelnictwa książek polskich, ale także prowadzenie pogadanek i odczytów, śpiewanie pieśni narodowych i wystawianie polskich sztuk teatralnych. Z kręgów Czytelni Katolickiej wyszła myśl założenia Koła Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego, które w Zabrzegu powstało w 1899 r. Przy każdym kole istniała biblioteka, a koło zabrzeskie posiadało prężny amatorski zespół teatralny i śpiewaczy.
Z kręgów szkoły w Zabrzegu wywodzili się założyciele Ochotniczej Straży Pożarnej, która powstała w 1893 roku.
Pierwsza wojna światowa przyniosła ofiary i zubożenie mieszkańców, jednakże w jej wyniku powstało niepodległe państwo polskie, do którego weszła część Śląska Cieszyńskiego.
Nastąpił okres rozwoju gospodarczego wsi. W latach 1924-30 przeprowadzono regulację Wisły, a później i Iłownicy. Zlikwidowano meandry na rzekach, poszerzono i podniesiono wały ochronne, przyspieszono spływ wód. Ostatecznie teren Zabrzega zabezpieczono przed zalewem, przez wybudowanie na rzece Wiśle w roku 1954 zapory i utworzenie Jeziora Goczałkowickiego.
Systematycznie zwiększała się ilość mieszkańców wsi, o czym świadczy następujące zestawienie: 1780 r. - domów 164, mieszkańców 844; 1880 r. - domów 195, mieszkańców 1277; w 1969 r. ludność Zabrzega liczyła już 2234 osoby.
W czasie okupacji hitlerowskiej Urząd w Zabrzegu obejmował działalnością także Ligotę, Bronów, Landek i Rudzicę. W szkole nauczano w języku niemieckim, wciągano mieszkańców na listę narodową (Volkslista) wywożono na roboty do Niemiec, wysiedlano z gospodarstw. W wyniku ciężkich walk Zabrzeg zostaje wyzwolony 9 lutego 1945 r. W czasie walk Armii Radzieckiej z Niemcami, Ochodza zostaje zniszczona w 90%.
Przed wojną Zabrzeg był gminą jednostkową, po wojnie od 1945 r. gminą zbiorową obejmującą trzy gromady: Zabrzeg, Bronów i Ligotę. W 1955 r. stał się samodzielną gromadą wraz z obszarem Ligoty - kolonią Maciejowice. W związku z budową zbiornika wodnego w Goczałkowicach 1 stycznia 1954 r. wieś przyłączono do powiatu pszczyńskiego. Z gromady Zabrzeg przeznaczono na zbiornik wodny tereny o powierzchni 182 ha. W 1975 r. w wyniku reformy administracyjnej kraju Zabrzeg został włączony do Gminy Czechowice-Dziedzice.
Budowa wielkiej zapory na Wiśle i powstanie dużego zbiornika wodnego zaopatrującego w wodę Górnośląski Okręg Przemysłowy zaktywizowała gospodarczo wieś. W związku z tą budową zmodernizowano sieć dróg publicznych, powstało szereg placówek kulturalno-oświatowych, rzemieślniczych, usługowych, handlowych i domów mieszkalnych...
Informacja oparta na książce "Zabrzeg i jego mieszkańcy dawniej i dziś na fotografii" - 1998 r.